Ер адамдардың миы әйелдерден өзгеше жұмыс істейді.

Ерлер мен әйелдердің миында сұр және ақ заттың мөлшері әртүрлі

Фото: Shutterstock.

Әйелдер, әдетте, ерлерге қарағанда эмоцияға бай. Олар көп сөйлейді, есте сақтауға қабілетті, күрделі қиялдарға бейім, сезімдерді – әсіресе иістерді – ерекше қабылдайды, болашақтағы оқиғаларды өз түсініктеріне сай елестетеді. Әдемі жыныстың өкілдері бірнеше тақырыпты қатар талқылай алады, сонымен қатар бірнеше істі бір уақытта атқара алады.

Ерлер, сирек жағдайларды қоспағанда, әйелдерге қарағанда кеңістікте және қоршаған ортада жақсы бағдарланады. Соған байланысты, олар – көбінесе – қозғалыста ширақ әрі дәл болады.

Ерлер мен әйелдердің мінез-құлқындағы айырмашылық олардың миының құрылымымен байланысты ма? Бұл туралы толық сенімділік жоқ – ғалымдар арасында пікірталастар бар. Дегенмен, соңғы уақытта бұл айырмашылықтың бар екенін дәлелдейтін күшті аргументтер негізінен соған сенетіндер тарапынан айтылуда. Және бұл айырмашылықтың, бірінші кезекте, сұр және ақ заттың қатынасына байланысты екені айтылады.

Сұр зат – нейрондар – адамдардың ойлауын қамтамасыз етеді. «Миын қозғалысқа келтіреді» деп халық арасында айтылып жатады. Сұр зат эмоцияларды, есте сақтау және ақпаратты өңдеу механизмдерін басқарады. Ол негізінен мидың сыртқы қабатында – қыртысында орналасады.

Ақ зат нейрондардың өсінділерінен тұрады. Ол мидың ортасына жақын орналасып, оның әртүрлі бөлімдерін байланыстырады. Ақ зат сигналдарды қаншалықты жылдам жеткізетіні адамдардың «миын қозғалту» нәтижелілігіне және мидың организмді, сезім мүшелерінен келетін ақпаратқа сүйене отырып, басқару тиімділігіне әсер етеді.

Кембридж университетінің зерттеушілері 514 нәрестенің басын сканерледі – 236 жаңа туған қыз бала мен 278 жаңа туған ұл бала. «Гендерлік қорытындыларды» жасауға мүмкіндік берген осы ауқымды зерттеу нәтижелерін олар Biology of Sex Differences журналында жариялады.

МРТ сканерлеу нәтижесінде: қыз нәрестелерінде «жад пен эмоциялық реттеуге байланысты» сұр заттың көп екені анықталды.

Ұл нәрестелерінде «сенсорлық өңдеу мен моторлық бақылауға жауап беретін» ақ заттың көбірек екені байқалды.

Ғалымдардың болжамы: ми құрылымындағы жыныстық айырмашылықтар жатырда жыныс гормондары - тестостерон, андроген, прогестерон, эстроген әсерінен қалыптасады. Ұлдар мен қыздар туылғанда-ақ әртүрлі ми құрылымымен келеді.

Ұлдар мен қыздардың мидері әртүрлі бұрыштардан. Қыздардың миында қызылмен белгіленген аймақтарда сұр зат көп, ұлдардың миында көкпен белгіленген аймақта ақ зат көп

АЙТПАҚШЫ

Жылдар өткен сайын ерлер мен әйелдердің мидегі айырмашылықтары тек күшейе түседі - функционалды тұрғыдан. Бірақ бұл айырмашылық көзге көрінбейді – оны тек арнайы дайындалған жасанды интеллект (ЖИ) байқайды.

Өткен жылдың басында Стэнфорд университетінің дәрігерлері (Stanford Medicine) жасаған нейрондық желі айырмашылықтарды байқап, «ми жынысын» 90 пайыз дәлдікпен анықтағанын хабарлады.

Винод Менон (Vinod Menon) – психиатрия және мінез-құлық ғылымдары профессоры (professor of psychiatry and behavioral sciences at Stanford Cognitive and Systems Neuroscience Laboratory) басқарған мамандар алдымен ЖИ-ді бірнеше мың функционалдық магнитті-резонанстық томография (fMRI) суреттерімен «жаттықтырды», олардың жынысы туралы нақты ақпарат болды. Нәтижесінде, ЖИ олардың айырмашылығын түсінді. Содан кейін оған басқа 1500 сурет ұсынылды, олар кездейсоқ түрде Еуропа мен АҚШ-тан жиналды. Ғалымдар олардың жыныс ерекшелігін білді, ал ЖИ – жоқ. Осы эксперимент барысында ЖИ 90 пайыздық табысқа жетті – яғни, 100 жағдайда 90-ында дұрыс «түсінді», қай суретте ерлердің миы, қай суретте әйелдердің миы екенін.

Жасанды интеллект адамдарға, полосат денеде, лимбиялық жүйеде және так званый «әдепкі режимдер» желісінде айырмашылықтарды анықтағанын хабарлады.

- Біз жыныстың адам миының құрылымын анықтайтын сенімді фактор екендігіне көз жеткіздік, - деп терең оймен түсіндірді Менон Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) журналында, университеттің баспасөз релизіне сілтеме жасай отырып.

Мүмкін, расында да, ерлер – Марстан, әйелдер – Венерден келгендер ме?