Акордада бұрын айтылғандай, жиын барысында 2024 жылғы еліміздің әлеуметтік-экономикалық дамуының нәтижелері қорытындыланып, алдағы кезеңге арналған үкіметтің негізгі міндеттері белгіленеді. Премьер-министр Олжас Бектенов, Ұлттық банк төрағасы Тимур Сулейменов және бірнеше өңірдің әкімдері есеп беретін болады.
Іс-шара 10:50-де басталды.
Қасым-Жомарт Тоқаев:
«Кеңейтілген үкімет отырысы әлемдегі түбегейлі өзгерістер аясында өтуде. Глобалдық процестер еліміздің экономикалық жағдайына терең әсер етуі мүмкін.
Сондай-ақ, толық цифрландыруға негізделген жаңа технологиялық құрылымға көшу әлемде сапалы жаңа шындықтардың пайда болуына әкелетінін ескеру қажет. Оған дайын болуымыз керек. Жаңа шындықтарға сәтті бейімделу Қазақстанның бәсекеге қабілеттілігі мен тұрақты дамуының шешуші факторы болады.
Үкіметтің тиімділігі мен әкімдердің жұмысы, ең алдымен, экономиканың дамуы мен азаматтардың өмір сүру сапасының жақсаруына байланысты бағаланатын болады. Бүгін біз өткен жылдың қорытындыларын шығару және қысқа мерзімде шешілуі тиіс өзекті міндеттерді айқындау үшін жиналдық».
Күн тәртібіне сәйкес, отырыста премьер-министр Олжас Бектенов, премьер-министрдің орынбасары Серік Жұманғарин, Ұлттық банк төрағасы Тимур Сулейменов, «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ басқармасының төрағасы Нурлан Жақупов, Астана әкімі Жеңіс Қасымбек, Шымкент әкімі Габит Сыздықбеков және Қызылорда облысының әкімі Нұрлыбек Налибаев баяндамалар жасайды.
Олжас Бектенов:
«Үкімет сіздің сайлауалды платформаларыңызда, жолдауларыңызда және басқа бағдарламалық құжаттарда белгіленген стратегиялық міндеттерді жүзеге асыруды жалғастыруда. Әрине, біздің басымдықтарымыз – сапалы экономикалық өсімді қамтамасыз ету және азаматтардың әл-ауқатын арттыру. Депутаттармен тығыз ынтымақтастықта еліміздің дамуына бағытталған маңызды заңдар қабылданды...
Өткен жылы экономиканың өсуі 4,8% құрады. Ауыл шаруашылығында – 13,7%, құрылыс саласында – 13,1%, саудада – 9,1%, көлікте – 8,5% жоғары динамика байқалды. Өңдеу өнеркәсібінің көлемі 5,9%-ға артты. Ауыл шаруашылығы мен өңдеу саласында соңғы 10 жылдағы ең динамикалық өсу тіркелді. Сонымен қатар, мұнай өндіру 2 млн 400 мың тоннаға төмендеді, бұл ЖІӨ өсімінің қарқынына теріс әсер етті. Бұл, негізінен, ОПЕК+ аясындағы міндеттемелер мен ірі кен орындарындағы күрделі жөндеулер салдарынан болды...
Өңірлер бойынша өткен жылдың қорытындысы бойынша ең жоғары экономикалық өсімді Солтүстік Қазақстан, Қарағанды, Түркістан, Қызылорда облыстары, Астана және Шымкент қалалары көрсетті. Негізгі көрсеткіштер бойынша Улытау, Атырау, Батыс Қазақстан, Жамбыл облыстарында төмен динамика қалыптасты...
Жақын арада Алматы облысында алғашқы АЭС құрылысын жүргізуге қажетті келісімдерге қол қойылады. Сондай-ақ, екінші және үшінші АЭС құрылысын анықтау үшін өңірлердің талдауы аяқталуда».
Қасым-Жомарт Тоқаев:
«Өткен жылы, шындығында, қиындықтар болды. Экономиканың дамуына көптеген теріс факторлар әсер етті. Алайда біз жағдайды бақылауда ұстап, нашарлауға жол бермедік. Жалпы, нәтижелер жаман емес, өткен жыл оң көрсеткіштермен аяқталды, бірақ тоқтап қалуға болмайды. Шешілуі тиіс проблемалар әлі де жеткілікті. Мұны сарапшылар мен азаматтар жақсы біледі.
Ең алдымен, экономика диверсификацияланбады. Экономика әлі де Ұлттық қордың қаражаттарына өте тәуелді. Бірақ Ұлттық қор, экономика, бизнестің инвестициялық белсенділігі жеткіліксіз деңгейде екенін атап өту керек. Осы кемшіліктерді биыл жою қажет. Үкімет нақты шаралар қабылдауы тиіс».
Серік Жұманғарин:
«Бүгінгі таңда 2,3 миллионнан астам тіркелген салық төлеушінің тек 137 700-і НДС төлейді. Бұл барлық салық төлеушілердің 6%-ы. Олардың тек 88 мыңы, яғни салық төлеушілердің 4%-ы факті бойынша НДС төлейді. Оның бір себебі – НДС-қа тіркелу үшін жоғары шек. Бүгінгі күні ол 78 миллион теңгені құрайды.
Біз НДС шегін 15 миллион теңгеге төмендетуді ұсынамыз. Осы шектерде бүгінгі күні 88% МСБ жұмыс істейді. Сондықтан біз сегментке елеулі әсер етпейді деп есептейміз. OECD елдерінде шек одан да төмен, ал кейбір жетекші экономикаларда тіпті нөлге тең.
Осының арқасында НДС, ақ finally, есепке алуға болатын салыққа айналады, қосымша 300 мың жаңа салық төлеуші пайда болады».
Қасым-Жомарт Тоқаев салық реформасы туралы:
«Қоғамға және халыққа, атап айтқанда, әлеуметтік салықты түсіндіру қажет. Біз (салық) әкімшіліктендіруді қалай жүзеге асырамыз? Сіздер өздеріңіз өтемақы бересіздер деп айтасыздар... Мұның бәрін талқылап, осы реформаны қалай жүзеге асыру керектігін ойластыру қажет. Жалпы, реформа қажет, мен бұл реформаны қолдаймын. Бірақ талқылау және зерттеу қажет. Сондықтан қазіргі уақытта Мәжілісте жаңа Салық кодексінің жобасы қаралуда.
2025 жылы ең алдымен Салық және Бюджет кодекстеріне назар аудару қажет. Жалпы, мен реформаның қажет екенін растаймын. Бірақ қазір біздің алдымызда Ұлттық қордан трансферттерді азайту, оның жинақтаушы функциясын күшейту міндеті тұр. Жиналған қаражатты ірі инфрақұрылымдық жобаларды қаржыландыруға бағыттау – бұл басымдық. Осылайша, біз мемлекеттің даму функциясын күшейтеміз, бірақ мен әлеуметтік салықты өте мұқият ойластыруымыз керек деп есептеймін».
Қасым-Жомарт Тоқаев Ұлттық банк жұмысы туралы:
Ұлттық банк өзінің мандатына сәйкес жұмыс жүргізеді. Бұл түсінікті. Жұмыс қазіргі режимде жүргізілуде. Бірақ, әрине, сұрақтар қалуда. Ең алдымен, адамдар ұлттық валютадағы құбылмалылықты алаңдатады. Сарапшылар доллардың нығаюына байланысты теңге курсына қысым көрсетуді күтуде.
Валюта тұрақтылығын қамтамасыз ету және, жалпы, инфляцияны тежеу – бұл өте маңызды жұмыс. Егер қазір айтпасаң – бұл негізгі жұмыс, оны үкіметпен тығыз ынтымақтастықта жүргізу керек. Біз бұрынғыдай тәуелсіз, дербес боламыз деген көзқарастар енді жұмыс істемейді, өйткені жағдай ерекше».
Қасым-Жомарт Тоқаев Астана туралы:
«Елордадағы өзекті мәселелерді шешу және қаланы абаттандыру үшін үлкен жұмыс қажет. Біз бұның барлығына куәміз. Жалпы, қала әкімі үйлесімді жұмыс істейді, тәжірибесі бар. Сонымен қатар, елордада пробкалар мәселесі өзекті – осы бағытта жедел шаралар қабылдау қажет.
Тағы бір маңызды міндет – өңдеу кәсіпорындарын салу. Бұл барлық негізгі қалалар мен облыстарға қатысты.