Қазақстанның Бас прокуратурасы қаржылық пирамидалардың негізгі белгілері мен олардың құрбаны болмау үшін ескертулерді жариялады, Tengrinews.kz хабарлайды.
Пирамиданы қалай тануға болады
Қаржылық пирамиданың негізгі белгілері:
- Компанияның лицензиясының немесе тіркелуінің болмауы;
- Бұқаралық ақпарат құралдарында агрессивті жарнама;
- Ұйымның қызмет саласын анықтамас бұрын белгісіздік;
- Тауарлар немесе қызметтерді сатып алу үшін шарттарды мәжбүрлеу.
Қаржылық пирамидада қолданылатын сөз тіркестері:
- жоғары табысты бизнес;
- кепілдендірілген табыс;
- жоғары табысты онлайн-жоба;
- онлайн-табыс;
- инновациялық жоба.
Қаржылық пирамидаларда қолданылатын негізгі ұрандар:
- "Тез табыс табыңыз!"
- "Мүмкіндігіңізді жіберіп алмаңыз!"
- "Қарыздан құтқарамыз"
- "Бүгін инвестиция жасаңыз!"
- "Сізге банк бас тартты ма? Біз көмектесеміз!"
Қаржылық пирамиданы ұйымдастыру мен насихаттауға қандай жаза бар
Қаржылық пирамиданың құрылуы қылмыстық жауапкершілікке әкеледі. ҚР ҚК-нің 217-бабына сәйкес, бұл бес жылдан он екі жылға дейін бас бостандығынан айырумен, сондай-ақ мүлікті тәркілеумен, белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызмет түрлерімен айналысу құқықтарынан өмір бойы айырумен жазаланады.
Қаржылық пирамиданы жарнамалау үшін екі мың айлық есептік көрсеткіш (АЕК) көлемінде айыппұл, түзету жұмыстары, 600 сағатқа дейін қоғамдық жұмыстар, екі жылға дейін бас бостандығын шектеу немесе сол мерзімге бас бостандығынан айыру мен мүлікті тәркілеу қарастырылған (ҚР ҚК-нің 217-1-бабы).
Теріс салдарлар мен қаржылық шығындардан сақтану үшін Бас прокуратура күмәнді қаржылық схемаларға қатыспауға кеңес береді.
Қаржылық пирамиданың құрбаны болсаңыз, қайда хабарласу керек
Егер қаржылық пирамидамен бетпе-бет келгеніңізге күмәндансаңыз, дереу келесі ұйымдарға хабарласуыңыз қажет:
- Тұрғылықты жеріңіз бойынша құқық қорғау органдары;
- Ішкі істер министрлігі;
- Қаржылық мониторинг агенттігі;
- Қаржылық нарықты реттеу және дамыту агенттігі.
Бұл ақпаратты Бас прокуратура қаржылық пирамидалар бойынша арыздармен жүгінген қазақстандықтардың көптігіне байланысты ұсынды. Жалпы, олардың мәліметтеріне сәйкес, 2024 жылы 5,5 мыңнан астам адам Бас прокуратураның қабылдау орталығына барған.
Бұған дейін Ішкі істер министрлігі қазақстандықтарды жасанды интеллект пен мақсатты жарнама арқылы жасалатын алаяқтықтың қауіптері туралы ескерткен болатын.
