Қазақстан тұрғындарын елордадағы тұрғын үй кешенінің лифтінде болған шок тудыратын оқиға таңғалдырды: 14 жастағы жасөспірім бес жасар баланың бетіне пышақ сұғып, шабуыл жасады. Шабуылдаушы мен оның заңды өкілдері жазалануы мүмкін. Зардап шеккен баланың ата-аналары жауапқа тартылуы мүмкін бе, Tengrinews.kz тілшісі анықтады.
Елорда адвокаты Данияр Байғабатов, лифтте қалдырылған бала үшін ата-аналарды жауапқа тарту мәселесі ішкі істер органдарының құзыретіне жататынын түсіндірді.
"Егер қазір балаға денсаулыққа зиян келтіру фактісі бойынша тергеу жүргізіп жатқан алдын ала тергеу органы, қамқоршының әрекеттерінде әкімшілік құқық бұзушылықтың құрамы бар екендігін анықтаса, онда қамқоршыға қатысты әкімшілік құқық бұзушылық ісі қозғалуы мүмкін", - деді ол.
Баланы қай жастан бастап жалғыз қалдыруға болады?
Байғабатовтың айтуынша, бүгінгі күні Қазақстанда балаға жалғыз қалуға рұқсат берілетін немесе тыйым салынатын жас шегі заңмен анықталмаған.
"Алайда, мұнда бір ескерту бар: біз азаматтардың құқық қабілеттілігін анықтайтын Азаматтық кодекстің 17-бабына сілтеме жасаймыз. Құқық қабілеттілігі, яғни азаматтың өз әрекеттерімен азаматтық құқықтарды алу немесе жүзеге асыру, азаматтық міндеттерді құру және орындау қабілеті, толық көлемде кәмелетке толумен басталады. Осы нормаларды түсіну негізінде, мен ата-аналардың баланың тәрбиесі мен қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі міндеттерін 18 жасқа дейін атқаратынын есептеймін", - деді адвокат.
Ата-аналар мен балалардың басқа заңды өкілдерін жауапқа тарту мәселесі ішкі істер органдарының құзыретіне жатады.
"Ішкі істер органдары олардың әрекеттерінде әкімшілік құқық бұзушылық құрамының бар-жоғын анықтайды. Сондықтан мен нақты жағдайда жауапқа тартудың қаншалықты негізді болатынын біржақты айта алмаймын.
Әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы кодексте 127-бап бар - "Тәрбие, білім беру, құқықтары мен мүдделерін қорғау, сондай-ақ кәмелетке толмағандардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша міндеттерді орындамау". Бұл әкімшілік құқық бұзушылық, оған 10 МРП көлемінде айыппұл қарастырылған (2025 жылы - 39 320 теңге - ескертпе). Бұл санкция кәмелетке толмағанның ата-аналарына, басқа заңды өкілдеріне немесе қамқоршыларына қолданылуы мүмкін", - деп түсіндірді Данияр Байғабатов.
Еске салайық, бұған дейін жасөспірім астаналық тұрғын үйдің лифтінде бес жасар балаға пышақпен шабуыл жасаған болатын. Оқиғаның видеосы әлеуметтік желілерде жарияланды.
Оқиғаның нәтижесінде бала ауыр жағдайда №2 көпсалалы балалар ауруханасының жақ-бет хирургия бөлімшесіне жеткізілді. Дәрігерлер зардап шеккен баланы операция жасады, оның жағдайы тұрақты деп бағаланды.
Кейін Астана полиция департаменті ұсталған жасөспірімнің бейнемазмұнын көрсетті.
Еске сала кетейік, өткен жылдың желтоқсанында балалардың құқықтары жөніндегі уәкіл Динара Закиева балаларды қараусыз қалдыру мәселесіне қатысты бастама көтерген болатын.
"12 жасқа дейінгі балаларды кәмелетке толған адамдардың қараусыз қалдыруын тыйым салатын заңнамалық шараларды әзірлеуді қажет деп санаймын. Әрине, сонымен қатар, қолдауға мұқтаж отбасыларды мемлекет тарапынан қарастырылған көмек бағдарламаларымен қамтамасыз ету қажет", - деп жазды балалар омбудсмені Instagram парақшасында.
