20 пайыз қазақстандық заемшылардың кредиттік тарихы бұзылған. Мұндай мәліметтерді Бірінші кредиттік бюро (БКБ) жариялады. Олар 9 миллионнан астам қазақстандықтың белсенді кредиттері бар екенін есептеді, деп хабарлайды Tengrinews.kz тілшісі.
Кредиттерді өтеуден және мерзімінен кешіктіріп төлеуден ешкім қорғалмаған, және бұл ақпарат бірден сіздің кредиттік тарихыңызға түсіп, оны ұзақ уақыт бойы бұзуы мүмкін.
Бірінші кредиттік бюро (БКБ) басшысы Руслан Омаровтың кредиттік тарихыңызды "тазарту" бойынша бірнеше кеңесі бар.
Фото:depositphotos.com
Алдымен, өзіңіздің жеке кредиттік есептілігіңізді алып, мұқият қарау керек.
"Сіздің кредиттік тарихыңызда не проблемалы екенін түсіну қажет. Проблемалар әртүрлі болуы мүмкін: мерзімінен кешіктіру, алаяқтық (қасақана немесе кездейсоқ), тіпті кредиттік бюроға заемшы туралы деректердің техникалық проблемалар салдарынан дұрыс берілмеуі де болуы мүмкін. Бұл сирек кездеседі, бірақ болады, цифрларды шатастыруы мүмкін. Сондықтан адам үнемі өз кредиттік тарихын тексеріп отыруы тиіс," - дейді Руслан Омаров.
Егер мәселенің бар екенін түсінсеңіз, жеке кредиттік рейтинг (ПКР) аласыз. 700 рейтингісі кез келген қаржы ұйымында (банк) заем алу үшін жеткілікті жақсы көрсеткіш болып саналады.
"Егер адам өзінің ПКР-і жеткіліксіз екенін түсінсе, кредиттік тарихын "түзету" үшін бірнеше әрекет алгоритмдері бар. Әр заемшының кредиттік тарихы ерекше. Біреуінде көп кредиттік карталар бар, ал біреуінде мерзімінен кешіктіру бар, және т.б. Кредиттік рейтингті машина есептейді, және ол сіздің кредит алу үшін жеткілікті қауіпті екеніңізді бағалайды. Заемшының, мысалы, 100 тұтынушылық заемы болуы мүмкін, оларды қысқартуға болады. Бұл заемдарды қайта қаржыландыруға немесе бір үлкен заемға біріктіруге болады, бұл жеңілдетілген қызмет көрсету үшін," - деп түсіндіреді Руслан Омаров.
Егер заемшының төлемдер бойынша үлкен борыш жүктемесі болса, банкке барып, төлем кестесін қайта қарауды сұрауға болады.
"Қазіргі кезде қаржы ұйымдары заемшының өзін "шығаруға" көмектесуге қуанышпен қарайды. Бұл адамның ауруы сияқты, оған таблетка ішу керек. Егер ол өзіне ештеңе жасамаса, ол жазылмайды. Егер ештеңе жасамаса, жағдай тек нашарлайды, бірақ ешқашан жақсармайды," - деп атап өтті сарапшы.
"Қара тізім" борышкерлер
Руслан Омаровтың айтуынша, Бірінші кредиттік бюро (БКБ) борышкерлердің ешқандай "қара" тізімдерін жүргізбейді.
"Біздің мемлекетте, бәлкім, "қара" және "сұр" тізімдер пайда болуы мүмкін, бірақ бұл алаяқтар, дропперлер, заңсыз әрекеттермен айналысатындарға қатысты. Біз тек адамның проблемасы бар екенін, оның кредиттік тарихы нашар екенін көрсетеміз. Біз ешқашан – бұл жаман адам деп айтпаймыз, біз банктердің деректері негізінде оның проблемалары, белгілі бір кредит бойынша мерзімінен кешіктіру бар екенін көрсетеміз," - деп түсіндірді Омаров.
Спикердің айтуынша, кейбір қаржы ұйымдары кредиттік тарихы бұзылған жағдайда да, мерзімінен кешіктірілген жағдайда кредит бере алады, себебі оларда агрессивті кредиттік саясат бар.
Борышкерлерді реабилитациялау
БКБ-ның мәліметінше, Қазақстанда соңғы жылдары 2,8 миллион келісімшарт реабилитацияланды, бұл шамамен 2 миллион заемшыны қамтиды. Реабилитацияланғандардың 1,4 миллионы жаңа кредиттер алды, ал 300 мың - жаңа келісімшарттар бойынша 3 айдан астам мерзімінен кешіктіру жасаған.
Омаровтың айтуынша, Қазақстанда халықтың борыш жүктемесін азайту шараларының нәтижесінде онлайн микрозаймдардың берілуі қысқарды.
"Онлайн микрозайм беруде өте маңызды өзгерістер болды. PDL портфелінің көлемі 40 пайызға жуық төмендеді. Заемшылар мен келісімшарттар саны да азайды. Бұл біздің Қаржылық реттеушіміздің онлайн микрозаймдардың үлесін азайту бойынша жұмысы. Неге? Өйткені бұл өнім түрі біздің азаматтарға тым ауыр болды. Онлайн микрозаймдар тұтынушыларды қаржыландырудың жедел тәсілі ретінде қажет, бірақ бұдан былай осындай үлкен көлемде болмайды," - деп есептейді Омаров.
