Ұлттық әл-ауқат қоры "Самрук-Казына" жыл сайын үлкен қаржы ағындарын басқарады, өнімдер мен акцияларды сатудан, сондай-ақ 20-дан астам еншілес компаниялардан дивидендтер арқылы триллион теңге табады. Біз 2023 жылы қордың қанша қаржы алғанын анықтауға шешім қабылдадық, деп хабарлайды inbusiness.kz.
Қарашада бюджетке негізгі донор болып табылатын қор мемлекеттік бюджетке қосымша дивидендтер төлемеу туралы шешім қабылдағаны белгілі болды.
Десе де, 2023 жылы "Самрук-Казына" табысы 4%-ға өсіп, 15,4 трлн теңгеге жетті, ал таза пайда 1,698 трлн теңгені құрады. Сол жылы бірлескен кәсіпорындар мен ассоциирленген компаниялардан алынған дивидендтер көлемі 808 млрд теңгеге жетіп, 2022 жылғы көрсеткішті (734 млрд теңге) асып түсті.
Қордың өзінде 2023 жылы портфельдік компаниялардан алынған дивидендтер бойынша табыс 513 млрд теңге болғаны айтылды. 2024 жылы бұл көрсеткіш 556 млрд теңге деңгейінде болжануда.
Айта кетейік, "Самрук-Казына" қорына Қазақстанның ең ірі компаниялары кіреді: "КазМунайГаз" (67,42%), "Казатомпром" (75%), "Қазақстан Темір Жолы" (100%), "Самрук-Энерго" (100%), KEGOC (85%), "Казахтелеком" (79,24%) және басқалары. Бұл компаниялар қордың табысының маңызды бөлігін қамтамасыз етеді.
Табыс пен таза пайдаға сүйене отырып, 2024 жылы қор мемлекет пайдасына 579 млрд теңгені республикалық бюджетке дивидендтер ретінде бағыттауды шешті; 228 млрд теңге – әлеуметтік жобаларды қаржыландыруға; 105 млрд теңге – экономикалық өсуді қамтамасыз ету жөніндегі іс-шаралар жоспары аясында ауылдарды газдандыруға; 272 млрд теңге – экономикалық өсуді қамтамасыз ету жөніндегі іс-шаралар жоспары аясында жалға берілетін тұрғын үй құрылысын қаржыландыруға; 10 млрд теңге – қайырымдылыққа (жыл сайын бөлінетін сома); 22 млрд теңге – су тасқынынан зардап шеккен өңірлерге көмек көрсетуге; 50 млрд теңге "Қазақстан Халқына" қорының қаражатына бағытталады.
Осылайша, қаржының айтарлықтай бөлігі, яғни триллион теңге, компаниялардың ішінде қалады деп айтуға болады. Қор қалған қаражатты инвестициялық бағдарламаларды қаржыландыруға, борыштық міндеттемелерді өтеуге және активтерді сатып алуға бағыттайтынын мәлімдеді.
Қазақстан Республикасының ұлттық экономика министрлігі дивидендтік саясат заңдармен реттелетінін және акционерлердің жалпы жиналысымен анықталатынын атап өтті. Алайда, мемлекетке төленетін дивидендтер көлемі талқылаулар тудырады. 2024 жылы портфельдік компаниялардан күтілетін 556 млрд теңге дивидендтер мен қордың инвестициялық белсенділігінің жалғасуын ескере отырып, бюджетке төлемдердің пропорционалдығы мәселесі өзекті болып қала береді.