Олжас Бектенов бизнесмендерді екі апта ішінде әділ салық төлеуге шақырды.

Қазақстан Республикасының Премьер-министрі Олжас Бектенов ұлттық экономика министрі Серик Жуманғаринмен және қаржы министрі Мади Такиевпен жұмыс кездесуі өткізді. Салық-бюджет реформасы мен салық түсімдерін бақылауды күшейту мәселелері қаралды, деп хабарлайды inbusiness.kz үкіметтің баспасөз қызметіне сілтеме жасап.

Қаржы министрі Мади Такиев жүргізілген талдау аясында бұрыннан шағын бизнесті қолдау және дамыту мақсатында енгізілген арнайы салық режимдерін (АСР) адал емес салық төлеушілердің салық міндеттемелерін оңтайландырудың заңды схемалары ретінде пайдалану фактілері анықталғанын мәлімдеді.

Бүгінгі күні Қазақстанда 2,3 миллион салық төлеуші тіркелген. Олардың тек 8%-ы немесе 137 мың адам ҚҚС төлеушілері. Жалпы, барлық субъектілердің 81%-ы жеңілдетілген декларация бойынша арнайы салық режимінде жұмыс істейді, олардың 85%-ы 15 миллион теңгеге дейінгі табыстарын көрсетеді.

«Біз арнайы салық режимдерін қолданатын субъектілердің өзара есеп айырысулары мен қоғамдық режимде жұмыс істейтін компаниялар арасындағы өзара есеп айырысуларды талдадық. Талдау көрсеткендей, өткен жылы мұндай режимдер арасындағы өзара есеп айырысулар екі есе өскен – 5 трлн теңгеден 10 трлн теңгеге дейін. Ал арнайы салық режимдері бойынша 16 трлн теңге жалпы айналымнан қоғамдық режиммен өзара есеп айырысулар 10 трлн теңгені құрайды. Яғни, жүздеген миллиард теңге табатын салық төлеушілер мизерлі салықтарды төлейді», – деп хабарлады Мади Такиев және бизнес тарапынан қолданылатын бөлшектеу схемаларының бірқатарын атады.

Салықтарды оңтайландыру және пайда мөлшерін азайту үшін компаниялар «құжаттық» шығындарды көбейту принципін ұстанады. Бір компания тауар сатып алып, оны өзіндік құнымен екінші заңды тұлғаға қайта сатады, ол жеңілдетілген режимде жұмыс істейді. Нәтижесінде бірінші компания шығын көрсетсе, екінші компания жеңілдетілген шарттарды пайдаланып, ҚҚС төлеуден құтылады.

Сонымен қатар, бизнесті бірнеше заңды тұлғаға бөлу тәсілі қолданылады. Мысалы, бір мекемеде бар, асхана және караоке жеке компаниялар ретінде тіркелген, немесе қонақ үйдің әр қабаты әртүрлі жеке кәсіпкерлерге тиесілі. Біреуінің табысы 78 миллион теңгеге жеткенде, оның қызметі тоқтатылады, ал орнына басқа заңды тұлға келеді, бұл ҚҚС төлеуден қашуға мүмкіндік береді.

«Еңбек ақы қорына жүктемені азайту үшін кәсіпорын жұмысшылары штаттан шығарылады, жеке кәсіпкерлер ретінде тіркеледі және бұрынғы жұмыс берушіге қызмет көрсетеді, бірақ жұмысшылар ретінде емес, жеке тұлғалар ретінде. Соның нәтижесінде, еңбек ақы қоры бойынша салықтық төлемдер азайып, жұмыс берушінің әлеуметтік жауапкершілігі жойылады, ал оны кәсіпкер көтереді», – деп баяндады Мади Такиев.

Осыған байланысты, салық әкімшілігін жетілдіру мақсатында ҚР Қаржы министрлігі бөлшектеумен күрес бойынша бірқатар шараларды ұсынып отыр:

• бизнес бөлшектеу үшін заңнамалық критерий енгізу;
• салық даулары бойынша форманың мәннен басым болу принципін енгізу;
• осындай фактілерді бақылау және дәлелдеу әдістерін енгізу;
• жеке кәсіпкерлер үшін қызмет түрлерін шектеу.

«Қаржы министрінің ақпаратынан көрініп тұрғандай, адал емес кәсіпкерлер салықтық жүктемені оңтайландырудың әртүрлі схемаларын пайдаланып, тиісті емес мінез-құлық танытуда. Миллиардтық айналымдармен бюджетке төленетін сомалар олардың пайдасына мүлдем сәйкес келмейді. Бізде мұндай ірі компаниялардың толық тізімі бар. Онда BI Group, BAZIS сияқты ірі құрылыс компаниялары, сондай-ақ танымал мейрамханалар, фитнес-клубтар және экономикасының басқа секторларында жұмыс істейтін түрлі компаниялар бар.

Мен осы мүмкіндікті пайдаланып, салықтық жүктемені оңтайландырудың әртүрлі схемаларын қолданатын ірі компаниялардың иелері мен басшыларына жүгінгім келеді. Бүгін немесе ертең сіздің компанияларыңызға салық органдарынан қосымша салық төлеу қажеттілігі туралы хабарламалар келеді.

Барлықтарыңызды екі апта ішінде салық органдарына қосымша салық декларацияларын тапсырып, әділ салық сомаларын төлеуге шақырамын.

Егер бұл әрекеттер жасалмаса, мемлекет барлық ресурстарын, оның ішінде фискалдық және құқық қорғау органдарын қолдану құқығын өзіне қалдырады.

Сөйлесу қиын болады, бірақ біз диалогқа дайынбыз, егер бизнес мемлекетке қатысты әділ әрекет етуге дайын болса», – деп атап өтті Олжас Бектенов.