Қазақстан азаматтарына салық тексерулерінен қашу үшін мобильді аударымдарға шектеу енгізіледі.
Қазақстанда мобильді аударымдарды тауарлар мен қызметтер үшін төлем жасау мақсатында қолдану мәселесі қайтадан қызу талқылануда. Міндетті декларациялаудың төртінші кезеңінің тоқтатылуынан кейін, кейбір кәсіпкерлер клиенттерден аударымдарды қайтадан белсенді түрде қабылдай бастады. Мемлекеттік кірістер комитеті (МКК) мобильді аударымдардың санына ғана емес, олардың жалпы көлеміне де назар аударатын жаңа талдау критерийлерін енгізуді жоспарлап отыр, деп хабарлайды inbusiness.kz.
МКК екінші деңгейлі банктердің жеке тұлғалардың есепшотындағы операцияларды тіркеуге міндетті екенін еске салды, егер олар кәсіпкерлік қызметті көрсететін критерийлерге сәйкес келсе.
100 жіберуші және 255 мың теңге
Мұндай критерийлердің бірі – жеке есепшотқа 100 немесе одан да көп түрлі жіберушіден үш ай қатарынан қаражаттың түсуі, бұл есепшот кәсіпкерлікке арналмаған.
"Банктер деректерді кезең-кезеңімен ұсынады. 2023 жылы бұл мемлекеттік қызметкерлер мен олардың жұбайларына қатысты, 2024 жылы – құзыретті мемлекеттік сектордың қызметкерлеріне, ал 2025 жылдан бастап – жеке кәсіпкерлер мен заңды тұлғалардың басшыларына. Халықты толық қамту 2026 жылдан бастап жоспарлануда", – МКК-де түсіндірді.
Қазіргі уақытта МКК мобильді аударымдарды пайдалана отырып, салықтан жалтарған кәсіпкерлердің санын анықтау мүмкін емес. Банктерден толық ақпарат тек 2025 жылы келеді.
Заңды айналып, ақша табуға тырысатындарға қаржылық жаза қаупі бар. Мысалы, тіркеусіз кәсіпкерлік қызметпен айналысқан жағдайда 15 МРП көлемінде айыппұл, қайталап бұзған жағдайда – 30 МРП (ӘҚБтК 463-бабы). Салықты жасыру 200% айыппұлмен, қайталап бұзғанда – 300% (ӘҚБтК 275-бабы) қарастырады.
Чек бермеу: бірінші рет ескерту, қайталап – 30-дан 40 МРП-ға дейін айыппұл (ӘҚБтК 284-бабы). Сонымен қатар, заңды бұзу шоттардың бұғатталуына әкелуі мүмкін.
"Бұзушылық анықталған жағдайда хабарлама беріледі. Қосымша салық есептілігін тапсыру немесе түсініктеме беру арқылы 30 күн ішінде түзетуге мүмкіндік беріледі. Егер хабарлама мерзімі өткеннен кейін салық төлеушіден реакция мен әрекет болмаса, келесі шара шоттарды блоктау болып табылады," – деп түсіндірді МКК.
Критерийлер өзгертіле ме?
Бүгінгі таңда МКК талдау критерийлеріне өзгерістер енгізу мәселесін қарастыруда.
Мысалы, жіберушілердің санын ғана емес, жалпы түсім көлемін де ескеруді ұсынады.
"Критерийдің келесі редакциясы қарастырылуда: бір физикалық тұлғаның банктік шотына 100 және одан да көп түрлі тұлғалардан ай сайын үш ай қатарынан 3 МЗП-дан (2024 жылғы 01.01. бойынша – 255 000 теңге) асатын ақша алу," – мемлекеттік органның өкілдері хабарлады.
Бұл кәсіпкер ретінде тіркелуге міндетті емес, мысалы, табысы аз жеке тұлғаларды талдау қатарынан шығарып тастауға мүмкіндік береді.
Жаңа өзгерістердің күшіне қашан енетіні белгісіз. Дегенмен, бақылаудың жыл өткен сайын күшейе түсетініне күмән жоқ. Себебі, салық төлемей мобильді аударымдарды пайдалану мемлекеттік бюджетке елеулі зиян келтіреді. Ал есеп беру жүйесі заңсыз табыстарды көлеңкеден шығаруға мүмкіндік беріп, адал кәсіпкерлер үшін ашық жағдайлар сақтауға көмектеседі.