Қазіргі уақытта әлем климаттың өзгеруі, шөлейттену, биоәртүрліліктің жоғалуы, су тапшылығы және азық-түлік қауіпсіздігі сияқты бірқатар критикалық мәселелермен бетпе-бет келуде. Бұл қиындықтар геосаяси шиеленістер мен жаһандық жеткізу тізбектерінің бұзылуымен одан сайын күрделенуде. Бұл туралы Абу-Даби «Тұрақты даму апталығы» саммитінде Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев мәлімдеді, деп хабарлайды Ақорда баспасөз қызметі.
Ол Қазақстанның осы мәселелерді шешуге үш негізгі бағыт – цифрландыру мен жасанды интеллект, ірі инфрақұрылымдық жобалар және ядролық энергетика негізінде амбициялы стратегия арқылы дайын екенін атап өтті.
«Энергетикалық жүйелер әлемде парник газдарының 75% және биоәртүрліліктің 10% жоғалуына жауап береді. Қазақстанда Masdar, Total, Eni және басқа халықаралық серіктестердің 43 ГВт көлеміндегі жасыл энергетикалық жобаларды жүзеге асыруға міндеттеме алғаны өте маңызды. Жалпыұлттық референдумда қолдау тапқан алғашқы атом электр станциямыздың құрылысы елдің энергетикасын тұрақты дамыту жолындағы маңызды қадам болады. Қазақстан сондай-ақ көміртегі шығарындыларын азайту жөніндегі жаһандық мақсаттарға жету үшін қажет критикалық шикізаттардың әлемдік нарықтарға әртараптандырылған жеткізілімдерін қамтамасыз етуге ұмтылып отыр», – деді Қасым-Жомарт Тоқаев.
0
Содан кейін Президент көлік инфрақұрылымының маңыздылығына тоқталды. Ол Қазақстанның Еуразиядағы жетекші транзиттік хабқа айналғанын атап өтіп, транзит пен көліктің тұрақты дамудың негізгі алғышарттары екенін айтты.
«Біз автожолдар, теміржолдар, әуежайлар мен теңіз порттары сияқты көлік инфрақұрылымына белсенді инвестиция салып жатырмыз. Қазақстан коммуникациялық мүмкіндіктерді одан әрі кеңейту мақсатында Каспий маңы халықаралық транзиттік маршрутты және Солтүстік-Оңтүстік көлік дәлізін дамытуға ниетті, сондай-ақ «Бір белдеу, бір жол» бастамасында маңызды рөл атқаруға дайын. Біз тек аймақтық өзара байланысты нығайтып қана қоймай, тұрақты экономикалық өсімді қамтамасыз ететін тұрақты жеткізу тізбектерін құруға бағытталудамыз», – деп атап өтті мемлекет басшысы.
Орталық Азия өңірінің ең басты қиындықтарының бірі, оның пікірінше, жаһандық жылыну болып табылады. Бұл экожүйелерге, өмір сүру жағдайларына және азық-түлік қауіпсіздігіне қауіп төндіруі мүмкін, сондықтан шұғыл климаттық бейімделу стратегиялары қажет.
«Аймақ трансшекаралық өзендерге де қатты тәуелді. Сондықтан бізге ерте ескерту жүйелерін құру және су мен жер ресурстарын басқаруды жетілдіру өте қажет. Осыған орай, біз су үнемдейтін технологияларға инвестиция салып, суару жүйелерін модернизациялап, су ресурстарын басқару жөнінде тиімді келісімдерге қол қоюымыз қажет, сондай-ақ жасанды интеллект, спутниктік мониторинг және басқа да цифрлық құралдарды пайдалануымыз керек», – деп ұсынды Президент.
Спикердің сөзінде азық-түлік қауіпсіздігі мәселесі де шұғыл назар аударуды талап ететін мәселе ретінде көтерілді.
1
«Дүниежүзілік нарыққа азық-түлік пен тыңайтқыштардың тұрақты жеткізілуін қамтамасыз ету үшін инновациялық тәсілдер қажет. Халықаралық нарыққа үлкен көлемде бидай мен ұн экспорттайтын Қазақстан тұрақты ауыл шаруашылығын дамыту әдістері мен технологияларын одан әрі жетілдіруге бағытталған», – деп хабарлады мемлекет басшысы.
Қасым-Жомарт Тоқаевтың пікірінше, қазіргі кездегі қиындықтарға қарсы тұру үшін әлемді дамытуда тұрақтылық, әділеттілік және тұрақтылыққа негізделген жаңа парадигма қажет. Глобалдық мәселелерді шешу үш маңызды принципке негізделген тұтас жүйені қамтамасыз ете алады.
«Бірінші – «жасыл» қаржыландыруды қамтамасыз ету, ол айтарлықтай қолжетімді болуы тиіс. Екінші – технологиялар трансферті, техникалық қолдау және ғылыми зерттеулер саласындағы халықаралық ынтымақтастықты кеңейту. Күн энергиясы, интеллектуалды ауыл шаруашылығы, көміртекті ұстап қалу және жасанды интеллект негізіндегі климаттық технологиялар инновациялық шешімдердің кең ауқымын ұсынады. Үшінші – климаттық приоритеттер, экономикалық даму және жасанды интеллект арасындағы синергетикалық өзара әрекеттесу, бұл 2030 жылға дейін әлемдік ЖІӨ-нің 16%-дан астамын құрауы мүмкін. Бұл тұрақты даму мақсаттарына қатысты мемлекеттердің әртүрлі мақсаттарын қолдауда икемді және жекеленген тәсілдің маңыздылығын атап көрсетеді», – деді ол.
2