2024 жылдың қаңтар айының қорытындысы бойынша Қазақстандағы сыртқы киімдер бағасы өткен жылдың сәйкес айымен салыстырғанда 10%-ға өсті. Ең көп қымбаттау Түркістан (19,1%), Шығыс Қазақстан (15,6%) және Абай (13,8%) облыстарында байқалды. Павлодар және Жамбыл облыстарында жылдық бағалардың ең аз өсуі тіркелді: әр өңірде 5,4%-ға, деп хабарлайды Energyprom.kz.
Ерлер киімі орташа 9,9%-ға, әйелдер киімі 10,3%-ға, балалар киімі 9,7%-ға қымбаттады.
Ерлер киімдері арасында ең көп бағасы көтерілгендер: желеткелер (13,9%), пуховиктер мен футболкалар (11,8%), джемперлер (11,1%), іш киімдер (11%), жейделер мен майкалар (10,5%). Спорттық костюмдер мен шұлықтар 8,9%-ға, шалбар 8,4%-ға, пальтолар 7,5%-ға, екі бөлікті костюмдер 7,3%-ға, джинсылар 6,7%-ға қымбаттады.
Әйелдер киімі арасында бағасы ең көп көтерілгендер: желеткелер (15,1%), пуховиктер (14,1%), іш киімдер (14,1%), пальтолар (13,1%), колготкалар (12,3%), халаттар (11,7%) және шубалар (10,8%). Түнгі көйлектер 10,1%-ға, джемперлер 10%-ға, спорттық костюмдер мен футболкалар 9,7%-ға, көйлектер мен екі бөлікті костюмдер 9,3%-ға, блузкалар мен бюстгальтерлер 9%-ға қымбаттады. Джинсылар 7,7%-ға, юбкалар 7,4%-ға, шалбар 7,1%-ға көтерілді.
Балалар киімі арасында ең көп қымбаттағандар: демисезондық сыртқы киімдер (13,6%), мектеп оқушыларына арналған қысқы курткалар (12,6%), жейделер (12,4%), джемперлер (11,8%), қысқы комбинезондар (10,7%) және мектеп костюмдері (10,2%). Спорттық костюмдер мен іш киімдер 9,9%-ға, блузкалар 9,4%-ға, колготкалар 8,8%-ға, футболкалар 8,4%-ға, пижамалар 8,1%-ға, көйлектер 7,8%-ға көтерілді. Юбкалар, шұлықтар мен гольфтар 7,6%-ға, шалбар 7%-ға, костюмдер 5,9%-ға, джинсылар 5,3%-ға қымбаттады.
3 Қазақстандағы бағаларды басқа елдермен салыстырғанда не болады? Numbeo мәліметтеріне сәйкес, 2024 жылдың 19 ақпанында Қазақстанда Levi’s 501 сияқты джинсылар орташа 73,4 доллар тұрады, ерлердің былғары бизнес туфлилері — 98,9 доллар, Nike кроссовкалары немесе басқа орташа бағалы аяқ киім — 98,6 доллар, Zara немесе H&M сияқты желілік дүкенде жазғы көйлек — 43,9 доллар.
Джинсылардың бағасы бойынша Қазақстан 98 елдің ішінде 66-орынды, ерлердің былғары туфлилері — 57-орынды, кроссовкалар — 79-орынды, жазғы көйлектер — 74-орынды иеленді.
Әлемдегі ең арзан джинсылар Кенияда, ерлердің былғары туфлилері Непалда, кроссовкалар мен жазғы көйлектер Бангладеште сатылады. Ал ең қымбат джинсылар, ерлердің былғары туфлилері мен кроссовкаларын Швейцария тұрғындары сатып алса, жазғы көйлектер Аргентинада ең жоғары бағаға сатылады.
ТМД елдері арасында джинсылардың ең төмен бағасы Өзбекстанда, ерлердің былғары туфлилері Әзербайжанда, кроссовкалар мен көйлектер Украинада*. Ең қымбат джинсылар Қазақстанда, ерлердің былғары туфлилері Молдоваға, кроссовкалар мен көйлектер Әзербайжанда сатылады.
* Украина ТМД-да бірқатар себептер бойынша даулы статусқа ие.
4 Айта кету керек: Қазақстандық өндірушілер нарықты киіммен қамтамасыз етуде іс жүзінде жетіспейді, және өз-өзін қамтамасыз ету деңгейі бірнеше жылдар бойы өте төмен деңгейде қалып отыр — жағдай ешқандай жақсарар емес.
2023 жылдың қаңтар-қараша қорытындысы бойынша отандық компаниялар сыртқы киімдерге деген сұранысты (ішкі нарықтағы сатылым және экспорт) небәрі 0,6%-ға қамтамасыз ете алды, ал өткен жылы бұл көрсеткіш 0,4% болған. Елде 602,6 мың дана сыртқы киім өндірілді, ал импорт көлемі 92,3 миллион данаға жетті. Осы уақытта Қазақстандағы сыртқы киімдердің сатылымы 33,2%-ға, 88,4 миллион өнімге дейін азайды.
Трикотаждан жасалған сыртқы киімдерге деген сұраныс тек 0,5%-ды құрады: 182,6 мың дана өндіріліп, 33,7 миллион дана импортталды. Қазақстандық компаниялар іш киімдерге деген сұранысты небәрі 0,8%-ға, сәбилерге арналған киімдер мен аксессуарларға — 0,8%-ға, свитерлер, джемперлер, пуловерлер мен басқа да ұқсас киімдерге — 0,9%-ға қамтамасыз етті. Шұлық-аяқ киімдер үшін (бәрібір тек 4,6%) және спорттық, шаңғы және купальниктер үшін (7,3%) жоғары көрсеткіш тіркелді.
5 Импортқа тереңірек тоқталайық. Өткен жылы елге 159,7 мың тонна киім 2,2 миллиард доллар көлемінде импортталды. Алдыңғы жылмен салыстырғанда импорт көлемі 13%-ға, ал ақша көлемі 36,6%-ға азайды.
ТМД елдерінен 49,8 мың тонна киім импортталды — бұл 2023 жылмен салыстырғанда 21,7%-ға көп. Ең ірі жеткізуші Ресей (28,7 мың тонна), одан кейін Өзбекстан (20,1 мың тонна), Беларусь (694,4 тонна), Қырғызстан (105,3 тонна) және Тәжікстан (86,9 тонна) келеді.
Өз кезегінде, ТМД-ға кірмейтін елдерден импорт 23%-ға азайып, 109,9 мың тоннаны құрады. Негізгі жеткізушілер — Қытай (85,5 мың тонна), Түркия (15,3 мың тонна) және Бангладеш (4,7 мың тонна).
6