НДС мөлшерлемесінің 12%-дан 16%-ға көтеріліп, салық тіркеу үшін шекті соманың 15 миллион теңгеге дейін төмендеуі Қазақстанның ЖІӨ өсімін 42 базистік пунктке баяулататынын мәлімдеді ұлттық экономика вице-министрі Азамат Амрин, деп хабарлайды Kapital.kz бизнес ақпарат орталығының тілшісі.
«Егер бізде әлеуметтік-экономикалық даму болжамында келесі үш жылда ЖІӨ өсімі 5,4% деңгейінде белгіленсе, онда НДС мөлшерлемесінің жоғарылауы әсері - минус 42 базистік пункт», - деді Азамат Амрин Мәжілісте Салық кодексіне өзгерістер енгізу бойынша презентация барысында.
Бұл экономикалық белсенділіктің өзгеруіне байланысты болатынын атап өтті.
«Біз мұны түсінеміз, сондықтан жалпы ЖІӨ-нің төмендеуін күтеміз, бірақ бұл қысқа мерзімді болады, содан кейін бәрі қалпына келеді», - деді вице-министр.
Сонымен қатар, Ұлттық экономика министрлігінде НДС-ның көтерілуі инфляцияның 2,5-3% өсуіне алып келетіні күтілуде.
«Қосымша инфляция - қазіргі инфляция болжамына, яғни әлеуметтік-экономикалық даму болжамында 2,5-3% қосылады. Шартты түрде, өткен жылы инфляция 8,6% болды, тағы 2,5% қосылады. Яғни, 2026 жылы инфляцияның болжамды өсімі шамамен 12% болады. Бірақ инфляция қысқа мерзімді сипатқа ие болады және бір жыл ішінде теңестіріледі, 2027 және 2028 жылдары қалпына келеді. Біздің барлық модельдеріміз бұлты растады», - деп қорытындылады ол.
Сонымен бірге, Азамат Амрин Қазақстандағы қазіргі НДС мөлшерлемесінің әлемдегі ең төмендердің бірі екенін айтты. Нақтырақ айтсақ, Жапония мен Оңтүстік Кореяда НДС мөлшерлемесі 72-73% жинақталған, сондай-ақ мұнай өндіруші араб елдерінде де төмен мөлшерлемелер бар.
Бұған дейін РК-да НДС мөлшерлемесін 12%-дан 20%-ға көтеру мәселесі қарастырылған, сонымен қатар еңбек ақы қорына жүктемені 30%-ға төмендету жоспарланған. 28 қаңтар 2025 жылы кәсіпкерлермен кездесуде премьер-министрдің орынбасары - ұлттық экономика министрі Серік Жұманғарин НДС шегін 15 миллион теңгеге төмендетуді ұсынды. Президент Қасым-Жомарт Тоқаев кез келген жаңашылдықтар жан-жақты талдауға және ойластырылған стратегияға негізделуі тиіс екенін айтты және үкіметке НДС мөлшерлемесі бойынша мәселені қосымша зерттеуді тапсырды.
2025 жылдың 11 ақпанында Серік Жұманғарин үкімет отырысында қосымша құн салығы мөлшерлемесі «дифференциацияланған болады: 16%, 10%, 0% және НДС-дан босату» деді. Сонымен қатар, құрылыс саласында НДС орнына әлеуметтік инфрақұрылымдық төлем (СИП) енгізу жоспарланғаны хабарланды.
Әлеуметтік салық пен ОПВР-ды кәсіпкерлердің төлеуін жою жөніндегі ұсынылған реформа НДС-ны 20%-ға көтеру шартымен жүзеге асырылуы мүмкін. Сонда мемлекет әлеуметтік аударымдарды жабу үшін табыс алады, жұмыс беруші емес. Бірақ қазіргі ұсынылып отырған 16% НДС мөлшерлемесінде әлеуметтік аударымдарды өзгеріссіз қалдыру ұсынылуда.
Қазақстанның Қаржы министрлігінде тиімді емес салық жеңілдіктерін қысқарту және жеке тұлғалардың табысына байланысты ИПН-ді дифференциациялау мәселелері қарастырылуда.
Сонымен қатар, отандық өнім өндірушілер үшін төмендетілген табыс салығы мөлшерлемесі енгізілетіні, шикізат өңдеушілерге жабдықты импорттау бойынша НДС-ны төлеу мерзімі ұзартылатыны хабарланды.