Қазақстандағы инфляция ақпан айының қорытындысы бойынша жылдық есеппен 8,7%-9,1% арасында болады, деп болжайды Интерфакс-Қазақстан агенттігіне сұралған аналитиктер. Бұл ретте, ай сайынғы баға өсімі 0,9%-1,1% аралығында болуы мүмкін.
Қаңтарда Қазақстандағы жылдық инфляция желтоқсандағы 8,6%-дан 8,9%-ға, айлық инфляция 0,9%-дан 1,1%-ға жеделдеді.
ФГ «Финам» макроэкономикалық талдау бөлімінің жетекшісі Ольга Беленьканың бағалауы бойынша, жылдық тұтыну бағалары индексі (ТБИ) 8,7-8,8%-ға дейін баяулайды, ал айлық инфляция 0,9-1% болады.
«Ақпан айында ГСМ және сұйытылған газ бағаларының жоспарлы өсуі проинфляциялық фактор болуы мүмкін, ал дезинфляциялық факторлар – азық-түлік бағаларының әлемдік деңгейде төмендеуі мен теңгенің нығаюы. Біз ақпанда инфляцияның 0,9-1% м/м және 8,7-8,8% г/г деңгейінде болуы мүмкін деп есептейміз», – деп түсіндірді Ольга Беленькая.
Сарапшының айтуынша, қаңтардағы инфляция күтілгеннен жоғары жылдамдықпен жеделдеді: бір ай ішінде азық-түлік бағалары (1,4% м/м), коммуналдық қызметтер (1,4%) және денсаулық сақтау (1,8%) ең көп өсті.
«Жоғары инфляциялық қысым тарифтік саясатпен (инвестициялар үшін тарифтер бағдарламасы), бюджет стимулдарының әсерімен (2024 жылы РК бюджетінің тапшылығы 30%-ға жуық өсіп, 3,6 трлн теңгені немесе ЖІӨ-нің 2,7%-ын құрады), несиелеудің қарқынды өсуімен (өткен жылы бизнеске берілген несиелер 17,9%-ға, халыққа берілген несиелер 24%-ға, оның ішінде тұтынушылық несиелер 33,5%-ға өсті) байланысты. Сәйкесінше, ақша агрегаттарының өсуі өткен жылдың желтоқсанында айтарлықтай жеделдеді – ақша базасы 16,4%-ға (м/м) (26,6% г/г) өсті, ақша массасы 7,2%-ға (м/м) (19,2% г/г) өсті», – деп түсіндірді ФГ «Финам» макроэкономикалық талдау бөлімінің жетекшісі.
Өткен жылдың соңында және қаңтардың басында проинфляциялық фактор ретінде теңгенің долларға шаққандағы әлсіреуі болды. Алайда, сарапшының айтуынша, қаңтардың ортасынан ақпанның ортасына дейін теңге долларға қатысты нығайды.
«Бұл процесті Нацбанк тарапынан қаңтардың ортасынан бастап іске қосылған айналмалы механизмнің әсері қамтамасыз етуі мүмкін, бұл механизм ішкі валюталық нарықта АҚШ долларларын сатуды қамтиды, олар бұрын жергілікті алтын өндірушілерден сатып алынған алтынды сатудан алынған», – деп түсіндірді Ольга Беленькая.
Ол атап өтті, осы шешім аясында қаңтарда 244 млрд теңге стерилизацияланды, ақпанда болжам бойынша көлем – шамамен 250 млрд теңге.
АКРА-ның суверендік және өңірлік рейтингтер тобының директоры Жаннур Ашигали жылдық инфляция 8,8-8,9% аралығында болады деп болжайды, ал айлық инфляция 1% деңгейінде.
«Ақпанда біз 1% деңгейінде айлық инфляцияны күтеміз, бұл 8,8-8,9% жылдық инфляция деңгейін береді. Сонымен қатар, жылдық инфляция мақсатты деңгейден (инфляция бойынша мақсат – 5% – ИФ-К) 4 п.п. жоғары болып қалып отыр, ал ең оптимистік болжамдар бойынша 2027 жылдан ерте бұл деңгейге жетпейді», – деп есептейді Жаннур Ашигали.
Оның айтуынша, тұтыну бағалары инфляцияға әсер ететін қызметтермен қолдау табуда, «бұл қызметтер бұрынғы азық-түлік және азық-түлік емес тауарлардың инфляциясына бейімделу сипатына ие».
«Сонымен қатар, сыртқы инфляциялық фон, сауда серіктес елдердегі инфляцияның күшеюі, Қазақстанның ішкі тауар нарығында елеулі үлесті алатын елдер – бірінші кезекте РФ, инфляциялық күтулердің экономиканы қамту тенденциялары, олар реттелетін бағалар тарапынан және таза нарықтық сұраныс тарапынан қаңтар-ақпанның басында жаңа қолдау сигналын алды», – деп толықтырды ол.
Қазақстан қаржыгерлері ассоциациясының (АФК) аналитикалық орталығының сарапшылары жылдық инфляцияны 8,8-9,1% диапазонында, айлық ТБИ-ны 0,9-1,1% деңгейінде болжайды. Олардың айтуынша, экономикада жоғары проинфляциялық қысым сақталып отыр.
«Экономикадағы проинфляциялық қысым жоғары болып қалуда, бұл ретте реттелетін қызметтердің бағаларының өсуі, әлсіреген курстың бағаларға әсер етуі, шикізат, электроэнергия және импорттық компоненттердің қымбаттауы, жоғары фискалдық шығындар (бұл жылға республикалық бюджет шығындарының 33,5 трлн теңгеге дейін өсуі жоспарланған), жалақы мен әлеуметтік төлемдердің артуы және жалпы ақша массасының елеулі өсуі (+19,5% г/г ақпанның басында) әсер етеді. Яғни, бұл сұраныс пен ұсыныс тарапындағы факторлар жиынтығы», – деп хабарлады АФК.
Экономикадағы инфляциялық қысымның артуы әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарлары (СМАТ) бағасының өзгеруі бойынша жедел мәліметтерден де байқалады, деп атап өтті аналитикалық орталық сарапшылары. 1-18 ақпан аралығында СМАТ бағалары 1%-ға, жыл басынан бері 2,6%-ға өсті. Осы уақытта ақпандағы сыртқы фон проинфляциялық сипатта болды.
«Рубльдің теңгеге шаққандағы нығаюы (ақпанның басынан бері 10,5% артуы) РФ-дан импортты қымбаттатады (барлық тауарлардың үштен бірі Ресейден келеді), ал Ақ үйдің сауда соғыстары әлемдік экономиканың баяулауы туралы алаңдаушылықты арттырып, шикізат нарығына қысым көрсетіп, әлемдік капитал нарығындағы тәуекелге деген аппетитті нашарлатып, әлемдік экономикадағы инфляциялық қысымның артуына әкелуі мүмкін», – деп толықтырды АФК.
2024 жылдың қорытындысы бойынша инфляция 2023 жылмен салыстырғанда 9,8%-дан 8,6%-ға дейін төмендеді.
Ұлттық банк базалық сценарий бойынша 2025 жылы тұтыну бағалары индексінің 6,5-8,5% диапазонында, 2026 жылы 5,5-7,5% аралығында болатынын болжайды. «2025 жылы фискалдық импульстің күшеюі мен басқа факторлардан инфляция деңгейі 6,5-8,5% аралығында болады. 2026 жылы орташа қатал ақша-кредит саясаты бағалардың өсуін 5,5-7,5% деңгейіне дейін баяулатуға ықпал етеді. 2027 жылы жалпы инфляция мақсатқа жақын деңгейде қалыптасады», -