2024 жылы республикалық бюджеттен 1,9 трлн теңге бөлінді, оның ішінде 276,4 млрд теңге — ағымдағы бағдарламаларды жүзеге асыру үшін, ал 1,5 трлн теңгеден астамы — даму бағдарламаларын іске асыруға бағытталды. Осы уақытта облыстар мен қалалардың әкімдіктері бөлінген мақсатты трансферттерді игермейді. Егер ақшалай көрсеткішті бағалайтын болсақ, 2024 жылы игерілмеген сома 40 млрд теңгені құрады, яғни дәл осынша қаржы мақсатты түрде жұмсалмады, деп хабарлады Finprom.kz.
Жалпы, бұл жергілікті атқарушы органдардың (ЖАО) тиімділігінің бірі болып табылады. Проценттік көрсеткіш бойынша әкімдіктердің мақсатты трансферттерді игеру көлемі 97,9%-ды құрады, яғни игерілмегені 2,1% болды.
Аналитиктердің жасаған мақсатты трансферттерді игеру бойынша әкімдіктердің рейтингінде жағдай әр түрлі.
Қаржыны игеруде көшбасшы болып астана танылды: 100%. Қалған сома бар болғаны 88,3 млн теңгені құрады, бұл бюджет үнемі қатысты.
Мақсатты трансферттерді игерудің жоғары деңгейі 99,9%-ды құрады, бұл Шығыс Қазақстан облысы (игерілмеген сома — 69,8 млн теңге, оның ішінде бюджет үнемі — 8,1 млн теңге, игерілмеген — 61,7 млн теңге) және Қызылорда облысы (игерілмеген сома — 120,8 млн теңге, оның ішінде бюджет үнемі — 36,6 млн теңге, игерілмеген — 84,3 млн теңге) тарапынан көрсетілді.
Ең үздіктердің бесдігіне Түркістан облысы мен Шымкент те кірді: мақсатты трансферттерді игеру деңгейі әр өңірде 99,8% болды.
Енді аутсайдерлерді қарастырайық. Мақсатты трансферттерді игерудегі ең үлкен және сыни деңгей Маңғыстау облысына тиесілі: өңірдегі игеру үлесі бар болғаны 85,1% құрады. Енді назар аударыңыз: игерілмеген трансферттердің сомасы 17,6 млрд теңгеге жетті, оның ішінде бюджет үнемі — бар болғаны 649 млн теңге, ал игерілмегені — 16,9 млрд теңге. Тіпті республикалық деңгейде бұл өте үлкен қаражат, ал өңірлік деңгейде тіпті одан да көп.
Проблемалық үштікке Атырау (игеру үлесі — 94,2%, игерілмеген сома — 4,2 млрд теңге) және Ақмола (игеру үлесі — 97,2%, игерілмеген сома — 3,5 млрд теңге) облыстары да кірді.
Жалпы, ҚР 20 өңірінің 9-ында мақсатты трансферттердің игерілмеген сомасы 1 млрд теңгеден асты, және бұл шын мәнінде маңызды мәселе. Барлық бұл қаражат әртүрлі жобаларды жүзеге асыруға, халықтың өмір сүру сапасын жақсартуға бағытталуы тиіс еді, бірақ түрлі себептермен пайдаланылмады.
